یارانه نقدی از تیر ماه کم می گردد ، طرح احتمالی دولت برای حذف یارانه 3 دهک چیست؟ - سفر به هند

این طرح در بودجه سال 98 تصویب شد که در تیر ماه سال قبل هیات وزیران آیین نامه اجرایی آن را تصویب کردند و مسئولیت شناسایی این سه دهک به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی واگذار شد.

براساس گفته مهدی قمصریان، روابط عمومی سازمان برنامه و بودجه کشور به خبرنگاران، تا مهر ماه سال 98 کمتر از یک میلیون نفر از جمعیت یارانه بگیران حذف شده اند.

پس از این که در آبان ماه بنزین گران و دولت موظف به پرداخت یارانه معیشتی نیز شد، فرایند حذف یارانه بگیران متوقف شد.

بنابراین مصوبه حذف سه دهک از یارانه بگیران با حذف حدود یک میلیون نفر در سال قبل مختومه ماند و این مصوبه در قانون بودجه سال 99 تکرار شد.

مژگان خانلو، سخنگو ستاد بودجه سازمان برنامه و بودجه در این خصوص در آذر ماه سال گذشته به خبرنگاران گفت: 78 میلیون نفر یارانه نقدی دریافت می نمایند، که به نظر می رسد طبق لایحه بودجه برآورد می گردد اگر شناسایی ها صورت گیرد احتمالا یارانه 20 میلیون نفر آن در سال آینده حذف گردد، که از این طریق در حدود 10 هزار میلیارد تومان از منابع صرفه جویی می گردد.

اگر دولت از فروردین ماه امسال اقدام به حذف این سه دهک می کرد باید ماهانه به طور میانگین یارانه حدود یک میلیون و 666 هزار نفر حذف می شد اما به نظر می رسد از آنجایی که از اسفند گذشته کرونا بسیاری از مشاغل را برای چند ماه به تعطیلی کشانده است، این تبصره اجرایی نشد.

چه لزومی دارد سه دهک از دریافت یارانه حذف شوند؟

دولت دو سال است که با کسری بودجه شدید روبرو شده است، براساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس در آذر ماه سال 98 میزان کسری بودجه دولت در امسال معادل 86 هزار میلیارد تومانی است.

این پیش بینی در حالی اجرا شده که هنوز کرونا وارد ایران نشده و تاثیرات آن روی اقتصاد معین نشده بود، در این خصوص فرهاد دژپسند، وزیر امور مالی و دارایی در فروردین ماه امسال برآورد کرد که فراوری ناخالص داخلی کشور تا 15 درصد از کرونا متاثر گردد.

همچنین پیش بینی دولت در بودجه 99 از درآمدهای نفتی در امسال حدود 78 هزار میلیارد تومان است.

در این خصوص در میانه آذر ماه سال 98، رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: برای سال آینده رشد درآمد نفت منفی 68 درصد بوده و قرار است یک میلیون بشکه در روز با نرخ 50 دلار برای هر بشکه صادرات کنیم که در سال 98 این رقم یک و نیم میلیون بشکه بوده است.

در حالی دولت قیمت هر بشکه نفت را برای امسال 50 دلار پیش بینی نموده است که در ابتدای سال نفت با نوسانات کاهشی روبرو شد و در حال حاضر قیمت هر بشکه نفت برنت نزدیک به 40 دلار است.

از سوی دیگر چند روز قبل مرکز آمار ایران نرخ رشد مالی کشور را در سال 98 بیان کرد که براساس آن نرخ رشد با نفت منفی هفت درصد بوده است.

بنابراین کشور با حداقل 86 هزار میلیارد تومان کسری بودجه، هزینه های تحمیل شده در اثر شیوع ویروس کرونا، نرخ رشد با نفت منفی هفت درصد در سال 98 و درآمدهای نفتی پایین، به دنبال این است که کسری بودجه و درآمد خود را از راه های دیگر مثل مالیات، حذف یارانه ها و… جبران کند.

بنابراین به نظر می رسد دولت به لحاظ تنگناهایی که دارد، حذف این سه دهک را به به دولت بعد موکول نکند.

طرح دولت برای حذف یارانه بگیران چیست؟

یکی از سیاست های حمایتی دولت در دوره شیوع ویروس کرونا، پرداخت وام یک میلیون تومانی به 24 میلیون خانوار یارانه بگیر بود که پرونده این واریزی در روز 22 خرداد ماه بسته شد.

میرزایی، سخنگو ستاد تسهیلات کرونا بیان کرد که در مجموع به 21 میلیون و 51 هزار و 393 خانوار، معادل 87 درصد از خانوارهای یارانه بگیر تسهیلات یک میلیون تومانی پرداخت شده است.

اقساط این وام 35 هزار و 150 تومان است و از ماه آینده(تیر ماه) به مدت 30 ماه (دو سال و نیم) از یارانه خانوار کسر خواهد شد.

بنابراین تعداد یارانه بگیران 78 میلیون نفر معادل 24 میلیون خانوار است که 21 میلیون خانوار آن وام یک میلیون تومانی را دریافت نموده اند.

با حذف 20 میلیون از 78 میلیون نفر یارانه بگیر، یعنی بیش از 25 درصد یارانه بگیران از دریافت آن منع می شوند؛ 25 درصد کل خانوارهای یارانه بگیر معادل شش میلیون خانوار است.

بنابراین در صورت اجرای تبصره 14 مبنی بر حذف سه دهک از یارانه بگیران، معادل شش میلیون خانوار از لیست یارانه بگیران حذف می شوند.

از آنجایی که احتمالا تعداد زیادی از این شش میلیون خانوار وام یک میلیون تومانی را دریافت نموده اند و قرار است اقساط آن از تیر ماه از یارانه آنها کسر گردد، اگر این خانوارها از دریافت یارانه منع شوند دیگر یارانه ای ندارند که اقساط وام را به وسیله آن پرداخت نمایند، با وجود این آیا اقساط وام از آنها گرفته خواهد شد؟

این احتمال وجود دارد که دولت با حذف یارانه این خانوارها، آنها را از پرداخت اقساط وام یک میلیون تومانی معاف کند که در واقع دولت با این کار به نوعی اعتراضات از حذف یارانه را کمتر می نماید.

حذف یارانه در دوره بیکاری و شیوع کرونا

از سوی دیگر شرایط معیشت خانوارها رضایت بخش نیست، آخرین اطلاعات درباره نرخ بیکاری که توسط مرکز آمار ایران منتشر شده نشان می دهد که نرخ بیکاری در سال 98 معادل 10.7 درصد است.

برای محاسبه این نرخ بیکاری نیز تاثیرات کرونا بر مشاغل در نظر گرفته نشده است.

نتایج آنالیز های مطالعه مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد در نتیجه شیوع ویروس کرونا بین دو میلیون 870 تا شش میلیون و 431 هزار نفر از شاغلان فعلی، متأثر از شیوع ویروس شغل خود را از دست خواهند داد.

موسسه مطالعات بازرگانی وابسته به وزارت صنعت نیز کاهش اشتغال موقتی در حدود سه میلیون نفر در اصناف را پیش بینی نموده است.

همچنین عیسی منصوری، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز بیان کرد: شش میلیون شاغل و دو میلیون بنگاه تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا آسیب دیده اند که از این تعداد 47 درصد بیمه نشده بودند. براساس اینکه حدود 24 میلیون شاغل در کشور داریم، در واقع یک چهارم آنها به دلیل شیوع این بیماری دچار مشکل شده اند.

از سوی دیگر مدیرکل حمایت از مشاغل و بیمه بیکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره میزان بیکاری ثبت شده برای دریافت بیمه بیکاری طی چند ماه اخیر گفته است: تعداد افرادی که تا به امروز(19 خرداد ماه سال 98) در سامانه درخواست بیمه بیکاری وارد و ثبت نام نموده اند، 840 هزار و 944 نفر است که از این تعداد 703 هزار و 430 نفر مشمول دریافت بیمه بیکاری شده اند.

در نتیجه و تاثیر شیوع ویروس کرونا بر مشاغل، در کمترین حد حدود سه میلیون نفر بیکار می شوند.

بنابراین از یک سو دولت با کسری بودجه و کاهش درآمدها روبرو است که دولت را در حذف یارانه بگیران مجاب می نماید، اما از سوی دیگر به لحاظ شرایط مالی که حتی پیش از شیوع ویروس کرونا نیز معیشت را برای خانوارها سخت نموده بود و با کرونا این سختی بیشتر هم شده است، در نتیجه حذف یارانه بگیران ممکن است گروه هایی را از جمعیت کشور تحت تاثیر قرار دهد و موجب اعتراض بسیاری از خانوراها گردد.