توجه به محیط زیست نیازمند نگاهی فراملی است، ظهور کووید-19 نتیجه بی توجهی به تنوع زیستی - سفر به هند

به گزارش خبرنگار حوزه محیط زیست گروه اجتماعی خبرگزاری خبرنگاران، غذاهایی که می خوریم، هوایی که تنفس می کنیم، آبی که می نوشیم و آب و هوا که باعث می گردد سیاره ما قابل سکونت باشد همه این موارد از طبیعت سرچشمه می گیرند.

هر ساله گیاهان دریایی بیش از نیمی از اکسیژن جو ما را فراوری می نمایند، یک درخت بالغ هوایی که ما تنفس می کنیم را تمیز می نماید و همچنین این قابلیت را دارد که 22 کیلوگرم دی اکسید کربن را جذب نموده و در ازای آن اکسیژن آزاد کند.

این موارد تنها بخشی از مواهب طبیعت برای انسان ها است ولی علی رغم این مزایایی که طبیعت عرضه می نماید اما هنوز ما با آن بدرفتاری می کنیم و بر حفظ آن، آن گونه که باید فعال نیستیم.

بر همین اساس از پنجم ژوئن سال 1974 (برابر با 16 خرداد ماه) هر ساله روزی با عنوان روز جهانی محیط زیست نام گذاری شد تا نوع بشر در این هر سال در این روز از دولت ها گرفته تا مردم عادی ذهنشان را بر روی یک موضوع محیط زیستی متمرکز نموده و به اهمیت آن در حیات بشر واقف شوند.

تنوع زیستی دغدغه محیط زیستی جهان در سال 2020

سال 2020 موضوع تنوع زیستی به عنوان یک دغدغه محیط زیستی مطرح شد. وقایع اخیر در جهان از آتش سوزی در برزیل، ایالات متحده و استرالیا گرفته تا آلودگی در سراسر آفریقای شرقی و اکنون نیز با شیوع ویروس همه گیر کووید-19 نشان از وابستگی متقابل انسان ها و شبکه های زندگی آنها دارد.

اما در این میان نکته حائز اهمیت این است آگاهی ما از تنوع زیستی و شبکه های زندگی به چه میزان است و افزایش شناخت نسبت به این موضوع چه تأثیری می تواند بر نگرش ما نسبت به حفظ محیط زیست داشته باشد.

تنوع زیستی و ارتباط آن با انسان

تنوع زیستی در واقع شالوده اصلی حیات بر روی زمین و زیر آب است. این موضوع تمامی جنبه های سلامت انسان - تأمین هوای پاک، غذاهای مغذی، منابع دارویی و درک علمی انسان، کاهش تغییرات آب و هوایی- را در بر می گیرد و تغییر یا حذف یکی از اجزای این شبکه بر کل سیستم حیات در زمین تأثیر می گذارد و می تواند عواقب منفی در پی داشته باشد.

اقدامات مخرب انسان ها همچون جنگل زدایی، تجاوز به زیستگاه های حیات وحش، تشدید فعالیت های کشاورزی و تسریع در تغییرات آب و هوا، طبیعت را فراتر از توان بازیابی ش پیش برده است.

تحقق احتیاجهای انسان از طبیعت در هر سال حدود 18 ماه زمان احتیاج دارد تا در چرخه طبیعی خود احیا گردد و در صورتی که این روندهای مخرب زیست محیطی انسانی تداوم داشته باشد پیامدهای شدیدی برای بشریت از جمله فروپاشی سیستم های غذایی و بهداشت را در پی خواهد داشت.

ظهور کووید-19 نتیجه بی توجهی به تنوع زیستی است

با ظهور ویروس کووید-19 بر این واقعیت صحه گذاشته شد که در صورتی که تنوع زیستی را نابود کنیم در واقع سیستمی را که از حیات انسان پشتیبانی می نماید را نیز تخریب نموده ایم.

امروزه تخمین زده می گردد که هر سال حدود یک میلیارد مورد ابتلا و میلیون ها مورد مرگ و میر هر ساله بر اثر ویروس کرونا اتفاق می افتد. در این میان حدود 75 درصد از کل بیماری های عفونی موجود در انسان از حیوان به انسان منتقل می گردد.

بی توجهی به موضوع تنوع زیستی و عواقب آن باعث شده تا شعار سال جاری در روز جهانی تنوع زیستی نیز این گونه عنوان گردد: Our Solutions Are In Nature راه چاره ها در طبیعت نهفته است.

به عبارت دیگر نوع بشر برای پاسخگویی به چالش های زیست محیطی می بایست به طبیعت رجوع کند و به نوعی با پیگیری موضوع توسعه پایدار که در واقع اصل احترام به محیط زیست و برطرف احتیاجهای بشر است که در آن استفاده از منابع بدون آسیب رساندن به یکپارچگی، زیبایی و ثبات نظام های حیاتی در پیش گرفته می گردد.

دغدغه زیست محیطی باید برای متولیان امر اثبات شده باشد

علی رغم دغدغه های جهانی نسبت به حفظ محیط زیست و تنوع زیستی موجود در آن اما به نظر می رسد ما در کشورمان هنوز مسئله محیط زیست و حفظ آن را همچنان در میان متولیان حفظ آن نهادینه ننموده ایم و تا زمانی که این نگاه اصلاح نگردد هر چه فریاد برآوریم که مردم نسبت به اهمیت و حفظ طبیعت اهتمام ویژه ای داشته باشند راه به جایی نخواهد برد.

نمونه ای از این نگاه را می توان در آتش سوزی اخیر در منطقه خائیز در مرز دو استان خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد مشاهده کرد. حریقی که بر اثر اختلاف میان دو کشاورز به جان یکی از بکرترین مناطق حفاظت شده محیط زیست افتاد اما بی تدبیری مسئولان در فراهم کردن امکانات و تجهیزات در زمان پیش از بروز حوادث غیرمترقبه، دست کم دریافت حادثه از سوی مسئولان امر، اختلافات بین دستگاهی، نگاه های قومی-قبیله ای و در نهایت شرایط جغرافیایی و آب و هوایی منطقه بخش های مهمی از این منطقه را به همراه گونه های گیاهی و جانوری آن تبدیل به خاکستر کرد.

در این آتش سوزی آتش اختلافات میان مسئولان مراکز استانی باعث شده تا مسئولان استان خوزستان همکاری و تعامل در مهار آتش را با استان کهگیلویه و بویراحمد را نداشته باشند-خائیز در مرز دو استان واقع شده است. این مسئله تأسف برانگیز از سوی یکی از فعالان اجتماعی منطقه در تبادل نظر با خبرگزاری خبرنگاران مطرح شد.

اختلافات مدیریتی آتش خائیز را مهارناپذیر کرد/ اختلاف نظر دستگاه های بین استانی مانع یاری خوزستان به کهگیلویه و بویراحمد

علی رغم همه این مسائل اما نیروهای مردمی حتی با دست خالی و شاخه های درختان در کوشش برای مهار آتش بودند زیرا نسبت به اهمیت آنچه در جلوی چشمانشان خاکستر می شد واقف تر بودند تا نسبت به مدیرانی که یا برای حفظ و تثبیت صندلی خود اقدام مؤثری نمی کردند و یا نسبت به ارزش آنچه متولی حفظ آن شده بودند.

آنچه به مناسبت روز جهانی محیط زیست می توان در کشورمان به آن توجه کرد این است که محیط زیست منبع ارزشمندی نه تنها برای مردم منطقه، استان و کشور بلکه برای نوع بشر بوده و حفظ و توجه آن به نگاه و دیدی گسترده احتیاج دارد که امید است از این پس توجه بیشتری نسبت به آن صورت پذیرد.

4105