آیا داروی رایج ADHD می تواند رانندگی بعضی افراد را بهبود دهد؟ - سفر به هند

این یافته ها، پرسش های مهمی را درباره اثر این دارو بر افرادی که تشخیص ADHD ندارند اما به دلایل مختلف آن را مصرف می نمایند، مطرح می نماید. پژوهشگران دانشگاه سوینبرن استرالیا تصمیم گرفتند این موضوع را به طور دقیق آنالیز نمایند.

پیشینه پژوهش: چرا عملکرد رانندگی افراد مبتلا به ADHD فرق دارد؟

افراد مبتلا به ADHD اغلب در حفظ تمرکز و سازمان دهی فعالیت های خود مشکل دارند. این چالش ها می تواند به رانندگی نامنظم، انحراف از مسیر، ترمزهای ناگهانی و دریافت جریمه های رانندگی منجر گردد.

مطالعات قبلی نشان داده است که مصرف داروی متیل فنیدیت در افراد مبتلا به ADHD می تواند عملکرد رانندگی آن ها را بهبود بخشد. در واقع، این دارو برای این افراد مانند عینکی است که به آن ها یاری می نماید جاده را واضح تر ببینند و بهتر کنترل نمایند.

اما چه اتفاقی می افتد اگر این دارو را افرادی که تشخیص ADHD ندارند، مصرف نمایند؟ آیا می تواند به تمرکز بیشتر آن ها در جاده یاری کند یا عوارض جانبی خطرناکی ایجاد خواهد نمود؟

هدف پژوهش: تأثیر متیل فنیدیت بر رانندگان سالم

دانشمندان با آنالیز تأثیر این دارو بر افرادی که تشخیص ADHD ندارند، در پی یافتن پاسخ این پرسش بودند. امروزه میلیون ها بزرگسال در سراسر دنیا، به ویژه در ایالات متحده، این دارو را بدون نسخه مصرف می نمایند.

بسیاری از این افراد از داروهای محرک (Stimulants) مانند متیل فنیدیت برای افزایش تمرکز و کاهش خستگی در حین کار یا رانندگی های طولانی استفاده می نمایند. با این حال، اثرات واقعی و پیامدهای احتمالی این مصرف خودسرانه هنوز به طور کامل آنالیز نشده است.

روش پژوهش: آزمایش رانندگی در شرایط کنترل شده

برای آنالیز دقیق این موضوع، پژوهشگران 25 فرد سالم و بدون سابقه ADHD را انتخاب کردند. این افراد از نظر جسمی و ذهنی در شرایط سالمی قرار داشتند.

شرکت نمایندگان به دو گروه تقسیم شدند. به گروه اول 10 میلی گرم متیل فنیدیت داده شد و گروه دوم دارونما (Placebo) دریافت کردند. داروها 85 دقیقه قبل از آزمایش مصرف شدند تا زمان کافی برای تأثیرگذاری داشته باشند.

سپس، افراد وارد یک شبیه ساز رانندگی پیشرفته شدند. این شبیه ساز یک بزرگراه 105 کیلومتری با دو مسیر رفت و برگشت و علائم استاندارد جاده ای را شبیه سازی می کرد.

توضیح آزمایش: مسیر یکنواخت و نظارت دقیق بر رفتار رانندگی

شرکت نمایندگان به مدت 40 دقیقه باید با سرعت ثابت 100 کیلومتر در ساعت رانندگی می کردند. آن ها باید در مسیر چپ رانده و تنها در مواقع ضروری از وسایل نقلیه دیگر سبقت می گرفتند.

برای ثبت دقیق عملکرد رانندگان، دوربینی بر روی داشبورد خودرو نصب شد تا حرکات چشم آن ها را زیر نظر بگیرد. بعلاوه، سیستم های کامپیوتری انحراف از مسیر، سرعت و مقدار پایداری کنترل وسیله نقلیه را به طور مداوم ثبت کردند.

پژوهشگران با استفاده از الگوریتم های ریاضی، مقدار تمرکز چشمی، ساختار رفتارهای بصری و پراکندگی نگاه رانندگان را تحلیل کردند.

نتایج پژوهش: تأثیر مثبت دارو بر کنترل و ثبات رانندگی

نتایج این آزمایش نشان داد که افرادی که متیل فنیدیت مصرف نموده بودند، عملکرد بهتری در کنترل خودرو داشتند.

این افراد توانستند سرعت خود را ثابت نگه دارند و کمتر از مسیر منحرف شوند. جالب است که این بهبود عملکرد به ویژه در نیمه دوم رانندگی، زمانی که خستگی معمولاً بیشتر می گردد، مشهود بود.

هرچند مقدار تمرکز چشمی آن ها کاهش یافت، این کاهش تأثیری منفی بر عملکرد کلی نداشت. برخلاف نگرانی های پیشین درباره ایجاد دید تونلی (Tunnel Vision) در اثر مصرف داروهای محرک، این مطالعه چنین اثری را نشان نداد.

محدودیت ها و هشدارها: اثرات دوزهای بالاتر و مصرف طولانی مدت

پژوهشگران یادآوری کردند که این تحقیق تنها بر روی دوزهای پایین و مصرف کوتاه مدت دارو صورت گرفته است. بنابراین، نمی توان نتایج آن را به شرایطی که افراد دارو را با دوزهای بالاتر یا برای مدت طولانی تری مصرف می نمایند، تعمیم داد.

مطالعات قبلی هشدار داده اند که دوزهای بالاتر ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی مانند کاهش دید جانبی گردد. این مسئله به خصوص هنگام رانندگی در شرایط غیرمنتظره، مانند عبور عابران پیاده یا ورود ناگهانی خودروهای دیگر، می تواند خطرآفرین باشد.

ضرورت پژوهش های بیشتر و مصرف مسئولانه داروها

این پژوهش به روشنی نشان داد که متیل فنیدیت می تواند تمرکز و عملکرد رانندگی را در شرایط خاص بهبود ببخشد. اما همچنان پرسش های زیادی درباره اثرات بلندمدت، دوزهای بالاتر و مصرف غیرمجاز این دارو وجود دارد.

دانشمندان تأکید می نمایند که تحقیقات بیشتری برای آنالیز دقیق تر این موضوع لازم است. بعلاوه، مصرف هر دارویی باید با مشورت پزشک و بر اساس احتیاج واقعی فرد انجام گردد.

نکته پایانی: ایمنی رانندگی به مهارت و تعهد وابسته است

در نهایت، هر دارویی، عوارض خاص خود را دارد و نباید بدون مشورت با پزشک مصرف گردد. مهارت رانندگی، آشنایی با قوانین جاده ای و تعهد به رعایت آن ها مهم ترین عوامل حفظ ایمنی هستند. استفاده از داروها نباید جایگزین این عوامل گردد.

منبع

Journal of Psychopharmacologyمنبع: یک پزشک