به اندازه مهران مدیری تماشاگر نداریم ولی... - سفر به هند

این نمایشنامه نویس و کارگردان تئاتر در چهلمین سال فعالیت خود مشغول نگارش نمایشنامه ای تازه درباره کروناست ولی فعلاً هیچ علاقه ای به اجرای آن ندارد.

او در گفت وگو با خبرنگاران شرحات کوتاهی درباره این نمایشنامه می دهد و نقدهای خود را هم به آن چه بی برنامگی مدیران هنری عنوان می نماید مطرح می نماید.

نمایشنامه­ تازه او به گفته خودش نامی طولانی دارد؛ در سالِ بیستمِ کرونا ما هنوز امیدوار بودیم...

رحمانیان که مشغول نگارش آخرین بخش های این نمایشنامه است، درباره وجه پیشگویانه­ این اثر می گوید: وقتی از نگاه آیندگان، زمان حالِ خود را می بینیم، زاویه دیدمان بهتر، واقع بینانه تر و بی عقده تر می ­شود. مثل شخصیت های نمایشنامه های چخوف که کنجکاو هستند بدانند مردمان 100 سال یا 200 سال بعد درباره آنان چگونه فکر می نمایند، من هم دوست داشتم به این فکر کنم که مردمان 20 سال بعد درباره ما و زندگی ما در عصر کرونا چگونه داوری می نمایند.

او که فعلاً تمایلی به اجرای این نمایشنامه ندارد، در این باره شرح می دهد: نه شرایط کشور اجازه اجرا می دهد و نه مدیریت فعلی برنامه­ مشخصی برای تئاتر دارد.

این کارگردان که سال گذشته نمایش عشق روزهای کرونا را در فضای باز تالار وحدت اجرا کرد، یادآوری می نماید: گروه ما و گروه امیررضا کوهستانی دو نمایش را در فضای باز اجرا کردیم و هر یک مخاطبان خود را هم داشتیم. یعنی اگر شرایط برای اجرا در فضای باز فراهم باشد، تماشاگران برای تماشای آثار مورد علاقه­ خود به تالارهای نمایش می آیند، ولی مساله این است که مدیریت فعلی تئاتر کشور اساساً علاقه ای به برنامه ریزی ندارد.

او با اشاره به سال های آغازین فعالیت خود در تئاتر یادآوری می نماید: سال جاری چهلمین سال فعالیت من در تئاتر است. اردیبهشت سال 1360 نمایشنامه سرود سرخ برادری را چاپ کردم. یعنی درست 40 سال پیش و به شما بگویم در این سال ها مدیریت هیچ دوره ای را مانند دوره فعلی، تا به این اندازه بی برنامه و بی انگیزه ندیدم. در حالی که می شد در همین مقطع هم برای تئاتر برنامه ­ریزی کرد. صدها راه وجود داشت برای بردن تئاتر به خانه های مردم.

این مدرس تئاتر ادامه می دهد: می شد مکان هایی برای ضبط تئاتر در نظر گرفت و به وسیله رایزنی با شبکه ­ نمایش خانگی، کارهای ضبط شده را به تماشاگران ارائه داد. حتی اگر فقط درصدِ کوچکی از گروه محدود تماشاگرانِ تئاتر از این آثار استقبال می کردند، باز هم هزینه های فراوری نمایش در این بستر تامین می شد. درست است که نمایش های ضبط شده به اندازه سریال های آقای مدیری تماشاگر نخواهند داشت ولی به هر حال، اگر همه چیز با متر و معیار سوداگری سنجیده نشود، گروهی از مخاطبان تئاتر این آثار را خواهند دید. در کنار این تدابیر می شد اجراهایی در فضای باز تدارک دید، ولی متاسفانه هیچ اراده ای برای انجام این امور وجود ندارد.

او با ابراز تاسف از شرایط مالی جامعه تئاتری می افزاید: مدیران فعلی تئاتر هیچ طرح و ایده ای ندارند. شرایط تئاتر و معیشت هنرمندان آن سر سوزنی برای شان مهم نیست. همه کسانی که در این 40 سال تئاتر کار نموده اند، زندگی شاهانه ای نداشته اند ولی با همین آب باریکه درآمدهای تئاتر روزگار خود را می ­گذرانده اند، اما این مدیران در این دوران سخت هیچ کوششی نکردند. تنها راهکارشان این است که هر از چندی سالن های نمایش را باز نمایند و بعد از مرگ هر هنرمند بر اثر کرونا دو خط تسلیت بنویسند. در این مدت برای حمایت از نمایش هایی که گاه گاهی روی صحنه رفتند، حتی یک بیلبورد یا امکان تبلیغ نگرفتند، در صورتی که می توانستند به وسیله مذاکره با سازمان زیباسازی بیلبورد رایگان بگیرند. می شد ده ها برنامه دیگر داشت برای گروه های جوان، پرانرژی و باانگیزه که در این مدت، علاقه مندی خود را به اجرای نمایش نشان داده اند و در سخت ترین روزها روی صحنه رفته اند. می­ شد امکانی را به وجود آورد که این گروه­ ها پا بگیرند و فضای کار مناسبی داشته باشند. همه حقیقت این است که مسئولان فرهنگی و هنری ذره­ ای دل شان با فرهنگ و هنر نیست. حقوق شان را می­ گیرند و می خواهند این دوره را بی مشکل و بی دردسر بگذرانند و بروند پی تخریب یک نهاد یا سازمان هنری دیگر.

رحمانیان در انتها با اشاره به تداوم همه گیری کرونا تا انتها سال این گونه اظهارنظر می نماید: سیستم قطره چکانی واکسیناسیون نشان می دهد تا انتها سال همچنان درگیر کرونا خواهیم بود. مدیران هنری هم این موضوع را می دانستند و می توانستند دست کم برای هنرهای نمایشی سال جاری برنامه ریزی نمایند ولی ترجیح دادند خود را به دردسر نیندازند و به بهانه­ تعطیلی تئاتر در دوره­ کرونا هیچ کاری ننمایند. با چند بخشنامه و یکی دو جشنواره حقوق شان را مثلاً حلال نمایند و از حال بچه های تئاتر بی خبر باشند، از حال و روز جوانانی که عاشقانه روی صحنه و پشت صحنه کار می نمایند، از بازیگران گرفته تا دستیاران کارگردان و فراوری و گریم و صحنه و لباس و روابط عمومی. کسانی که سخت ترین روزها را می گذرانند و هیچ راهکاری از سوی این مدیرانِ بی خیال برای اشتغال و کسب درآمد آنان وجود ندارد. این شرایط تنها تاسف برانگیز و دردناک نیست؛ آیینه تمام نمای روزگاری است که در آن به سر می ­بریم.